Ekim 2020’de mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde
0.97 oranında arttı.
Mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 36.03
seviyesinde gerçekleşti.
Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 19.56
düzeyinde gerçekleşti.
Gıda harcamasında meydana gelen aylık binde 0.97’lik
artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 24 TL bir ek yük getirdi.
Buna göre Ekim 2020’de Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik bir
ailenin aylık gıda harcaması 2.455,56 TL oldu.
Ekim 2019’da mutfak harcaması bir önceki aya göre binde
0.9 oranında artmış, mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 15.53
seviyesinde gerçekleşmişti.
Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 6.53
düzeyinde gerçekleşmişti.
Yaklaşık 11 ay önce Çin’de ortaya çıkan ve kısa sürede
pandemi haline gelen Covit 19 virüsünün (korona) ülkemizi de etkisine aldığı
Mart-Ekim dönemini kapsayan 8 aylık dönemde mutfaktaki artış ise yüzde 6.15
düzeyinde oldu.
Ocak 2020-Aralık 2020 dönemini kapsayan 2.324,00 TL
asgari ücret Haziran ayında 4 kişilik ailenin sadece mutfak giderini
karşılamaktan uzak kalıyor.
Mutfak harcamasında dikkat çeken bir diğer husus ise
geniş halk kesimlerinin yani emeği ile geçinen vatandaşın alım gücünün
yetersizliği nedeniyle piyasada yaşanan durgunluk. Yaşanan durgunluk nedeniyle
çoğu zaman siftah yapamadan kepenk kapatma zorunda kalan esnaf ve üretici
çarklarını döndürmek için malını zararına satmak zorunda kalmakta ya da iş
yerini kapatmak zorunda kalıyor. İktidarın ise yüzünü üretime yöneltip yeni
istihdam yaratmak ve yaşanan krizi üretim ekonomisi ile aşma politikalarını
hayata geçirmek yerine mevcut çalışanların haklarını gasp etmek olan esnek
çalışma gibi modelleri hayata geçirmeye çalışması yaşanan krizi daha da
derinleştirmektedir.
Mutfak harcamasının yanı sıra ailelerin diğer zorunlu
giderleri olan, giyim, yakacak, barınma, sağlık, eğitim gibi giderleri
karşılaması düşünüldüğünde asgari ücretlinin yaşam koşulları daha net olarak
ortaya çıkıyor.
Genel Maden İşçileri Sendikasının her ay yaptığı 1
çalışan, bir ev hanımı eş ve 2 çocuktan oluşan çekirdek madenci ailesini
kapsayan Gıda Harcaması Araştırmasını oluşturan harcama gruplarında Ekim 2020
de şu değişimler gözlemlendi.
Süt ürünleri grubu; Bu grupta Ekim ayında önemli bir fiyat
artışları ya da düşüşleri tespit edilmedi.
Et ürünleri grubu; Bu grupta, kırmızı et ürünlerinde
sadece kıymada yüzde 2.40, kuşbaşında yüzde 3 oranında bir artış tespit edildi.
Sakatatlardı ise artış tespit edilmedi.
Et ürünlerinde en dikkat çekici değişim, dar gelirli
ailelerin en çok tükettiği ana gıda ürünü olan beyaz et grubunda yani tavuk
etinde tespit edildi. Tavuk eti fiyatlarına bir önceki aya göre yüzde 19.16
gibi önemli bir artış görüldü.
Hayvansal ürünler grubundan yumurta fiyatlarındaki artış
Ekim ayında da devam etti. Yumurta fiyatları bir önceki aya göre yüzde 16
oranında arttı.
Balık ürünlerinde en verimli mevsimin olması nedeniyle
Ekim ayında beklenen bolluk ve fiyat düşüşleri yaşanmadı. Aksine Eylül ayına
göre balık fiyatlarında ortalama yüzde 21 gibi bir yüksek oranlı artış yaşandı.
Bakliyat ve Tahıllar grubu; Bakliyat grubunda kuru
fasulye fiyatlarında önemli artışlar yaşandı. Dermason fasulye yüzde 6.50,
şeker fasulye yüzde 4.35 oranında arttı. Bakliyat grubunda nohut fiyatlarında
yüzde 11 civarındaki fiyat gerilemesi tespit edilirken, yeşil mercimek fiyatı
ise yüzde 6 oranında arttı. Diğer bakliyat ürünlerinde değişim görülmedi.
Tahıllar grubunda ailelerin en önemli beslenme ürünü olan
ekmek fiyatlarında değişim olmadı. Tahıllar grubunda en önemli artış yüzde 13
lük artış ile baldo pirinç te meydana gelirken, makarna, bulgur, şehriye, un,
irmik gibi ürünlerde ise bir önceki aya göre değişim görülmedi.
Ekim ayında sebze ve meyve grubunda, özellikle mevsim
ürünlerinde fiyatlar ürün bazında inişli çıkışlı bir ortam gözlendi. Sebze
grubunda ortalama fiyat artışı yüzde 4.50 olurken, meyve grubunda yüzde 3.45
oranında fiyat düşüşü görüldü. Sebze grubunda en fazla fiyat artışı tespit
edilen ürünler, yüzde 33 artış oranı ile dolmalık biber, yüzde 25 gibi
salatalık ta tespit edildi. Ispanak ise yüzde 55 oranı ile fiyatı en çok düşen
ürün oldu. Meyve Gurubunda Ekim ayında mevsim ürünlerinde önemli düşüşler
meydana geldi. Bu grupta fiyatı en çok düşen ürün yüzde 34 oranı ile nar oldu,
fiyatı artan iki ürün ise yüzde 7.40 artış oranı ile elma, yüzde 11 oranı ile
kavun oldu.
Yağlar ve yağlı tohumlar grubu; bu grupta Ekim ayında da
en yüksek artışların yaşandığı grup oldu. Örnek olarak soğuk sıkım
zeytinyağında bir önceki aya göre yüzde 5.63, ayçiçeği yağında yüzde 6.36
civarında bir artış tespit edildi. Bu grupta ortalama fiyat artışı yüzde 3.25
oldu.
Şekerli ürünler, baharatlar ve çaylar, salça ve konserve
grubunda Ekim ayında ortalama artış oranı yüzde 3.24 civarında oldu.
2020 Ekim ayında 4 kişilik bir madenci ailesinin; gıdanın
yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi
zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle
Yoksulluk Sınırı aylık 64,21 TL artış ile 6.684,81 TL oldu.
