Kasım 2020’de mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde
1,59 oranında arttı.
Mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 45,58
seviyesinde gerçekleşti.
Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 20,49 düzeyinde
gerçekleşti.
Gıda harcamasında meydana gelen aylık binde 1,59’luk
artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 39 TL bir ek yük getirdi.
Buna göre Kasım 2020’ de Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik
bir ailenin aylık gıda harcaması 2.494,59 TL oldu.
Kasım 2019’da mutfak harcaması bir önceki aya göre binde
0.80 oranında artmış, mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 15.65
seviyesinde gerçekleşmişti.
Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 7,33
düzeyinde gerçekleşmişti.
Yaklaşık bir yıl Çin’de ortaya çıkan ve kısa sürede
pandemi haline gelen Covit 19 virüsünün (korona) ülkemizi de etkisine aldığı
Mart-Kasım dönemini kapsayan 9 aylık dönemde mutfaktaki artış ise yüzde11.65
düzeyinde oldu.
Ocak 2020-Aralık 2020 dönemini kapsayan 2.324,00 TL
asgari ücret Haziran ayında 4 kişilik ailenin sadece mutfak giderini
karşılamaktan uzak kalıyor. Ailenin sadece mutafak giderini karşılayabilmek için
ek 170,50 Tl’ye ihtiyacı var.
Mutfak harcamasında dikkat çeken bir diğer husus ise
geniş halk kesimlerinin yani emeği ile geçinen vatandaşın alım gücünün
yetersizliği nedeniyle piyasada yaşanan durgunluk. Yaşanan durgunluk nedeniyle
çoğu zaman siftah yapamadan kepenk kapatma zorunda kalan esnaf ve üretici
çarklarını döndürmek için malını zararına satmak zorunda kalmakta yada iş yerini
kapatmak zorunda kalıyor.
Mutfak harcamasının yanı sıra ailelerin diğer zorunlu
giderleri olan, giyim, yakacak, barınma, sağlık, eğitim gibi giderleri
karşılaması düşünüldüğünde asgari ücretlinin yaşam koşulları daha net olarak
ortaya çıkıyor.
Genel Maden İşçileri Sendikasının her ay yaptığı 1
çalışan, bir ev hanımı eş ve 2 çocuktan oluşan çekirdek madenci ailesini
kapsayan Gıda Harcaması Araştırmasını oluşturan harcama gruplarında Kasım 2020 de
şu değişimler gözlemlendi.
Süt ürünleri grubu; Bu grupta Kasım ayında özellikle
durgun seyreden süt fiyatlarındaki yüzde 12 lik artış dikkat çekti. Bu grupta
ortalama artış yüzde 3.84 oranında gerçekleşti.
Et ürünleri grubu; Bu grupta, kırmızı et ürünlerinde
geniş halk kesimlerinin çoğunlukla tükettiği kıyma, kuşbaşı et ve kemikli ette
önemli bir artış görülmedi. Biftek, bonfile ve fermente ürünler olan sucuk,
salam, sosis ile kavurma ve salamda artışlar tespit edildi. Bu grupta ortalama
artış yüzde 1 civarında oldu. Sakatatlardı ise artış tespit edilmedi.
Dar gelirli ailelerin en çok tükettiği ana gıda ürünü
olan beyaz et grubunda yani tavuk etinde Kasım ayında değişim olmadı. Hayvansal
ürünler grubundan yumurta fiyatlarındaki artış tespit edilmedi.
Mevsimi olmasına rağmen Kasım ayında da balık ürünlerinde
beklenen bolluk ve dolayısıyla fiyat düşüşleri yaşanmadı. Aksine Ekim ayına
göre balık fiyatlarında ortalama yüzde 5 oranında artış yaşandı.
Bakliyat ve Tahıllar grubu; Bakliyat grubunda nohut ve
kırmızı mercimek dışında kalan ürünlerde bir önceki aya göre fiyat değişimi
görülmedi. Bu grupta ortalama artış yüzde 1.43 dolayında oldu.
Tahıllar grubunda ailelerin en önemli beslenme ürünü olan
ekmek fiyatlarında değişim olmadı. Tahıllar grubunda Kasım ayında bir önceki
aya göre önemli bir fiyat değişimleri tespit edilmedi.
Kasım ayında sebze ve meyve grubunda, en yüksek fiyat
değişimlerinin görüldüğü grup sebze ve meyve grubu oldu. Özellikle yaz ürünleri
sezonun bitmesi ve sera ürünlerinin tezgahlarda yüksek fiyatlarda yer alması
ailelerin bütçesinde olumsuz etki yarattı. Sebze grubunda en yüksek artış yüzde
71 oranındaki artış ile sivri biberde tespit edildi. Yüzde 27.65 lik artış
oranı ile domates de dikkat çeken ürün oldu. Sebze grubunda ortalama artış
oranı 14.86 düzeyinde oldu. Sebze grubunda dikkat çeken bir özellik de mevsim
ürünleri de dahil olmak üzere hiçbir üründe fiyat düşüşü olmayışıydı. Meyve
Gurubunda Kasım ayında mevsim ürünlerinde dahi yaşanan fiyat artışları dikkat
çekti. Bu grupta fiyatlar ortalama yüzde 11 dolayında arttı.
Yağlar ve yağlı tohumlar grubu; bu grupta Kasım ayında da
bir önceki ayda olduğu gibi artışlar devam etti. En yüksek artışların yaşandığı
diğer grup bu grup oldu.
Zeytinyağı ve Ayçiçek yağı artışı devam ederken, margarin
türlerinde aylardır sabit kalan fiyatlarda Kasım ayında yüzde 25’ler civarında
artışlar tespit edildi. Yine bu grup içerisinde yer alan yağlı ceviz, fındık
gibi yağlı tohumlar grubunda da önemli artışlar görüldü. Bu grupta ortalama
fiyat artışı yüzde 5,12 oldu.
Şekerli ürünler, baharatlar ve çaylar, salça ve konserve
grubunda Ekim ayında ortalama artış oranı yüzde 6,5 civarında oldu.
2020 Ekim ayında 4 kişilik bir madenci ailesinin; gıdanın
yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi
zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle
Yoksulluk Sınırı aylık 106,28 TL artış ile 6.791,09 TL oldu.